Mi vodu i dalje opisujemo kao tečnost bez boje, mirisa I okusa, koristeći pri tome isključivo čula I ne koristeći u definiciji vode ni trunku pameti. Odbijamo da u definiciju tečnosti, koja je temelj života, uvedemo I spoznaje da voda, zbog svojih jedinstvenih osobina, nije samo pasivni medij u kojem egzistira život, nego je aktivni učesnik koji omogućuje da neživa materija postane dio živog sistema.
Osobine koje podržavaju život
Voda je najrasprostranjenija i najneobičnija supstanca na Zemlji. Iako se sastoji samo od dva atoma vodika i jednog atoma kisika (H₂O), njena svojstva su izuzetna i ključna za postojanje života.
Jedna od najvažnijih osobina vode je njena sposobnost da djeluje kao univerzalni rastvarač. Zahvaljujući tome, ona može prenositi hranljive materije, kisik, minerale i otpadne produkte kroz žive organizme. Bez ove sposobnosti, ćelije/stanice ne bi mogle funkcionirati, niti bi bilo moguće održavanje biokemijskih procesa.
Voda ima i neobično visoku specifičnu toplotu, što znači da može apsorbovati veliku količinu toplote bez naglih promjena temperature. Ovo svojstvo stabilizuje klimu i štiti organizme od iznenadnih temperaturnih promjena. Takođe, zbog velike toplotne provodljivosti i isparavanja, voda ima ključnu ulogu u termoregulaciji kod živih bića.
Jedinstvena je i po tome što se, za razliku od većine tečnosti, širi kada prelazi iz tečnog u čvrsto stanje (led). Zbog toga led pluta na vodi, stvarajući toplotni izolator koji štiti život u jezerima i okeanima tokom hladnih perioda.
Posebno je važan i površinski napon vode omogućava da insekti hodaju po njoj, a kapilarna svojstva pomažu biljkama da vodu povuku iz zemlje sve do najviših listova.
Voda kao most između žive i nežive materije
Ova ideja, zbog sve više dokaza, ima jake temelje i vrijedi je detaljnije obrazložiti. Voda je jedina poznata supstanca koja je podjednako prisutna u neživoj i živoj prirodi – u atmosferi, rijekama , stijenama, organizmima, ćelijama, DNK. U tom smislu, ona je „univerzalni posrednik“: pokreće hemijske reakcije u neživim sistemima, ali i omogućava životne procese u ćelijama. Bez vode, DNK ne može da funkcioniše, proteini se ne mogu saviti u ispravnu prostornu strukturu, niti se informacija može prenijet sa jedne ćelije na drugu.
Neka naučna istraživanja sugerišu da molekuli vode ne plivaju nasumično, već se povezuju u male, privremene „grupe“ koje naučnici nazivaju klasterima. Ti klasteri se stalno formiraju i raspadaju, a zanimljivo je da se njihov oblik i način povezivanja mogu mijenjati pod uticajem spoljašnjih faktora – poput temperature, zvuka, svjetlosti, pa čak i elektromagnetnih talasa. Drugim riječima, voda se ponaša kao da ima sposobnost da reaguje na svoju okolinu i da “pamti” ono čemu je bila izložena.
Na primjer, neka istraživanja pokazuju da voda može zadržati određene informacije o supstancama koje su u njoj bile rastvorene, čak i kada tih supstanci više nema ni u tragovima. Ovaj fenomen je posebno poznat iz eksperimenata francuskog imunologa Žaka Benvenista, koji je pokazao da voda, koja je bila u dodiru s određenim biološki aktivnim molekulima, može i kasnije uticati na žive ćelije kao da ti molekuli još uvijek postoje. Ako je to tačno, to bi značilo da voda ne samo da prenosi informacije, već i da može imati ulogu u regulaciji bioloških procesa – kao neka vrsta „tečnog nosača pamćenja“.
Upravo ta sposobnost strukturiranja čini vodu kandidatom za most između „mrtve“ materije i inteligentnih bioloških sistema. Ona može da primi i prenese informaciju, da reaguje, pamti i utiče – osobine koje su dosad bile rezervisane isključivo za žive sisteme.
Iz svega navedenog jasno je da definicija sa početka teksta niti izraz „obična voda“ ne može opisati supstancu tako izuzetnih osobina. Voda nije samo fizičko i hemijsko sredstvo života, već njegov najdublji nosilac – most između nežive materije i bioloških procesa. Shvatimo li njene stvarne potencijale, možda ćemo jednog dana ne samo dublje razumjeti kako život funkcioniše, već i pronaći učinkovitije načine da liječimo mnoge bolesti.
